Mythen - een bron van wijsheid - Carnaval.

Heb je vragen, opmerkingen, kritiek of stellingen n.a.v. het werk van Joseph Campbell? Weet je meer over mythologie, symbolen, religies, mystiek, Godinnen en Goden of 'De weg van de Held(in)'? Wil je iets zeggen of vragen over thema's die m.n. in Nederland relevant zijn? Plaats het hier.

Moderator: Gerard

Locked
Gerard
Working Associate
Posts: 398
Joined: Sun Jan 23, 2005 7:26 pm
Location: Amsterdam.

Mythen - een bron van wijsheid - Carnaval.

Post by Gerard »

In het Carnavalsfeest zitten heel veel elementen uit allerlei mythen-culturen met elkaar vermengd: Mesopotamische, Egyptische, Griekse, Romeinse, Keltische, Germaanse, Inka en zelfs Chinese. Met andere w oorden – als er EEN feest universeel is, is het wel carnaval. Dat is niet zo heel verwonderlijk, want feest vieren is (gelukkig) nu eenmaal heel universeel. Gemeenschappelijk is ook dat het meestal op hetzelfde moment van het jaar gevierd wordt – het is een nieuwjaars- en lentefeest. Februari was vroeger de laatste maand van het jaar. (Daarom heeft het ook minder dagen dan de andere maanden). En lentefeesten staan meestal in het teken van feest en vruchtbaarheid. Dat was voor de kerk al meer dan een goede reden om het zoveel mogelijk te verbieden en te bestrijden. Net als met het Midwinter (Kerst) feest en andere feesten, lukte dat niet. Dan probeert de kerk er een christelijk sausje overheen te gooien. Dat is met Carnaval het minst gelukt.

Een belangrijk element is bvb het masker. Met maskers weerde men boze geesten af. Met vermommingen probeerde men aan boze geesten te ontkomen. En met maskers bespot men anoniem belangrijke mensen. Achter een masker is iedereen gelijk en kun je anoniem doen wat je anders niet mag. Het Venetiaanse Carnaval was oorspronkelijk het feest waar tijdens de carnavalsdagen de rangen en standen in de maatschappij even werden opgeheven en de gegoede klassen en de armen onherkenbaar voor elkaar feest vierden met elkaar en het ook graag en veel ‘deden’ met elkaar.


Image


De optochtwagen is waarschijnlijk de naamgever van het feest: de Carrus Navalis, een scheepswagen waarop een koning of een tijdelijke namaakkoning in een feestoptocht door de straten werd gereden.

In Mesopotamie was dat minder onschuldig dan het lijkt: het feest was gewijd aan de hoofdgod Mardoek. Tijdens het feest waren slaven meester en meesters moesten hun slaven bedienen. Op de prachtig versierde wagen mocht iemand een paar dagen koning zijn en de baas spelen. Maar aan het eind van het feest werd hij geofferd!

In het antieke Egypte werd de teurgkeer van het licht (dwz het langer worden van de dagen) gevierd. Er moest stierenbloed vloeien dus er werd een stier geofferd. (Wat sterk bloedde ging dood, dus in het magische denken betekende dat dat bloed ‘dus’ leven bevat. M.a.w. andersom gold het dan ook: als je een akker bevloeide met bloed of aan een god bloed offerde, betekende dat leven en vruchtbaarheid afsmeken).

Bij de Grieken werd de god Dionysus (schenker van levensvreugde en genot) ter gelegenheid van de Zonnewende op een scheepswagen door de straten getrokken. Men gooide daarbij lekkere dingen naar de mensen.

De Romeinse tegenhanger van Dionysus was Bacchus. De god van de drank en de orgien. Hij werd ge-eerd tijdens de Saturnalia: slaven waren 7 dagen vrij en mochten hun meester bespotten. De meesters mochten hieraan proberen te ontkomen door zich te verkleden en maskers te dragen.


Image

De Germanen hadden ook een feest met de Zonnewende. Het feest van Moeder Aarde. Ook een vurchtbaarheidsfeest dus. Ook hier werd een schip op wielen met veel kabaal door de straten gereden. De wedergeboorte van de zon werd gevierd door de godin Nethus te eren, de vruchtbaarheidsgodin.

Het getal 11 speelt een belangrijke rol. 11 wordt gevormd door twee 1tjes, dus twee gelijken. Een teken van gelijkheid, net als het dragen van vermommingen en maskers en het (tijdelijk) gelijk zijn van slaven en meesters. Daarnaast was 11 het getal dat na 10 (een belangrijk getal in de getallensymboliek – de 10 geboden bvb.) en voor het getal 12 (het getal van de volheid – 12 uur, 12 maanden enz.) kwam. Er zijn ook historici die zeggen dat het getal 11 afkomstig is van het Germaanse woord ‘Alf’ , een lucht- en watergeest. Dat woord betekent zot of dwaas. En er zijn mensen die menen dat het getal elf afkomstig is van het bijgeloof dat zegt dat een mens gek wordt als hij door een elfje gebeten is.

De Rooms Katholieke kerk probeerde steeds weer Carnaval te verbieden, totdat zij begreep dat dat niet zou gaan lukken. Zij koppelde toen aan een vastenperiode een paar dagen vast, waarin de gelovigen als uitlaatklep zich een tijdje uit mochten leven zonder dat het zonde was. Het protestantisme was een reactie op het Rooms Katholieke en verbood deze dolle dwaze dagen (dus) want veel te losbandig. Vandaar dat Carnaval in het katholieke zuiden gevierd wordt maar boven de grote rivieren, waar het protestantisme de overhand had, niet.

Prins Carnaval met zijn adjudanten, dansmariekes en lijfwachten heeft een Franse voorloper. In de Middeleeuwen begon men parodien te spelen op de kerk tijdens Narrenfeesten. Men zette een zotten-bisschop in als satire op de echte bisschoppen.

Ook in Duitsland werd een satire bedacht, maar dan op de Pruisische keizer. Deze werd altijd verwelkomd met een optocht met bloemen, wagens, enz. Het hoogtepunt van de satire was de wagen waarop de held Karneval (carne vale betekent ‘bleek vlees’) in bespottelijk overdreven kleding (bvb het hoofddeksel) de keizer nadeed. Deze prins is waarschijnlijk de latere ‘Prins Carnaval’, met hofhouding en al. De dansmariekes waren oospronkelijk courtisanes, dus vrouwen die met soldaten meereisden om hen te verzorgen en plezier te bezorgen.


Image


Tenslotte Venetie. Venetie was al vroeg een machtige en rijke stad. Op vastenavond werd op een plein een stier geslacht. Er werd vuurwerk afgestoken en er kwam acrobatiek aan te pas. Venetie had een bloeiende maskerindustrie. Met maskers kon men zich vermommen, konden de klassen zich mengen en in anonimiteit allerlei grappige en uitdagende zaken uithalen. Deze mode sloeg later over naar de grote steden van Europa waar steeds meer feesten kwamen in de vorm van gemaskerde ballen.


Image


De meest wezenlijke achtergrond van de carnavalsfeesten is de viering van het langer worden van de dagen, de komst van de lente en de vruchtbaarheid en een sociaal aspect: het leven was vroeger hard en armoedig. Met Carnaval kon men een keer per jaar flink uit de band springen, met drank, feest, gezang, plezier en dans. En het gezag waar men zoveel van te lijden had, bespotten.


Image
Sisyphus Laughs

Locked